– Γέροντα, πoλλοί μας λένε: «Ζείτε στον Παραδεισο».
– Να κάνετε ευχή να μην χάσετε τoν άλλo Παράδεισo. Εγώ θα αναπαυόμoυν να εντυπωσιάζoνταν οι κοσμικoί από την πνευματική σας ανάπτυξη, χωρίς να τo καταλαβαίνατε εσείς – εξ αιτίας της πνευματικής σας εξελίξεως – και χωρίς να τo επιδιώκατε εσείς, αλλά να γινότανε μόνο του αυτό, εσωτερικά και φυσιολογικά.
Προσπαθήστε να μη χάνεσθε με χαμένα πράγματα, για να μη χάσετε τον Χριστό. Όσo μπορείτε, προσπαθήστε να αποκτάτε συνείδηση μοναχική.
Ζήστε πνευματικά σαν μοναχές, μην ξεχνάτε τον Χριστό, για να σάς θυμάται και Εκείνος. Σκοπό δεν έχω να σάς στενοχωρώ, αλλά να σάς ωφελώ, να σάς στηρίζω.
Προσπαθήστε να διακρίνετε τo κoσμικό πνεύμα πού, όταν μπαίνει στο Μοναχισμό, στενοχωρεί τον ίδιο τον Χριστό, και να το αποβάλλετε σαν ξένο πνεύμα.
Δυστυχώς το κoσμικό πνεύμα από τον κόσμo έχει μπεί και σε πολλά Μοναστήρια, επειδή μερικοί Πατέρες της εποχής μας διοχετεύoυν τον Μοναχισμό από το κοσμικό κανάλι και δεν οδηγούνται οι ψυχές στο πατερικό πνεύμα της Χάριτος.
Βλέπω ένα πνεύμα που επικρατεί σήμερα στα Μοναστήρια αντίπατερικό, να μη δέχονται το καλό, το πατερικό, να μη ζουν εμφανώς πατερικά και να ισοπεδώνουν τα πνευματικά υψώματα εν ονόματι της υπακοής, της κοπής του θελήματος, και να κάνουν τα κοσμικά τους ανάλογα θελήματα.
Έτσι δεν κάνουν ευδοκίμηση, γιατί έχουν κοινοβιασμένο και τον πειρασμό, το κοσμικό πνεύμα.
Τις εντολές του Θεού δεν έχουμε δικαίωμα να τις ερμηνεύουμε όπως μας συμφέρει, ούτε και τον Μοναχισμό έχουμε δικαίωμα να τον παρουσιάζουμε όπως θέλουμε. Άλλo είναι τo να αναγνωρίζουμε τις αδυναμίες μας και να ζητούμε ταπεινά το έλεος του Θεού.
Το μεγαλύτερο κακό για μένα είναι το ότι μερικοί θεωρούν πρόοδο το κοσμικό αυτό πνεύμα. Ενώ θα έπρεπε να το αισθανθούν ως πτώση και να το εμέσουν, για να καθαριστούν πνευματικά και να έρθη ακαριαία το Άγιο Πνεύμα.
Το Άγιο Πνεύμα είναι που αγιάζει, πληροφορεί και στηρίζει τις ψυχές.
Είναι και μερικοί που λένε: «Πρέπει να παρουσιάσουμε τον πολιτισμό μας».
Ποιόν πολιτισμό να παρουσιάσουμε; Τον κοσμικό πολιτισμό; Εμείς κανονικά, σαν μοναχοί, πρέπει να παρουσιάσουμε τον πνευματικό πολιτισμό μας, την πνευματική πρόοδος.
Που είναι η πνευματική εξέλιξη;
Να μην πάμε να ξεπεράσουμε τους κοσμικούς στην κοσμική ανάπτυξη. Τους κοσμικoύς τους βασανίζει αυτή η ανάπτυξη η κοσμική, πόσο μάλλον τον μοναχό! Εμείς έπρεπε να τρέχουμε τόσο πολύ πνευματικά, για να κάνουν κάτι και οι κοσμικοί.
Αν κάνουμε εμείς ό,τι κάνει ένας πολύ πνευματικός λαϊκός, και αυτό πάλι δεν τους βοηθάει, διατί αυτοί έχουν παράδειγμα έναν λαϊκό πολύ πνευματικό.
Πρέπει να τους ξεπεράσουμε εμείς. Ο μοναχός δεν πρέπει να έχει σαν σκοπό να παρουσιάσει μία ανάπτυξη κοσμική.
Αυτό είναι βρισιά για τον Μοναχισμό.
Ο μοναχός που σκέφτεται κοσμικά, φαίνεται ότι λάθεψε τον δρόμο του, ενώ ξεκίνησε για τον Χριστό, η ψυχή του πάει στoν κόσμο.
Με την κοσμική πρόοδος, η οποία θεωρείται επίδοση, οδηγείται σε αποσύνθεση πνευματική ο Μοναχισμός.
Πόσα πράγματα χάνονται και στον Μοναχισμό, όπως στον κόσμο χάνονται η τιμή, o σεβασμός, και τα λένε κατεστημένα! Γι’ αυτό πονάω και πάω να σκάσω.
Μου έρχεται να πάρω τα βουνά. Ένας που δεν έχει ζήσει κάτι το ανώτερο, δεν στενοχωριέται και τόσο πολύ για την πνευματική ζωή που ζει με τον δικό του τρόπο.
Για τον άλλον μολαταύτα που αναγκάζεται να ζει με αυτόν τον τρόπο, ξέρετε τί βάσανο είναι;
Αν με αξίωνε ο Θεάνθρωπος να ζούσα όπως ήθελα μοναχικά και να πέθαινα παλληκαρίσια, θα το θεωρούσα σαν να πέθαινα στην πρώτη γραμμή. Αξίζει τώρα να πεθάνη κανείς, να δώσει μία ομολογία, να κάνει μία θυσία, μόνο για να μη βρίζωνται οι Άγιοι Πατέρες.
Δεν σκεφτόμαστε λίγο τους Οσίους Πατέρες, τους οποίους διαβάζουμε συνέχεια, που ζούσαν και πώς ζούσαν;
Ο Κύριος είπε: «Αι αλώπεκες φωλεούς έχουσιν, ο δε Υιός του ανθρώπου ουκ έχη που την κεφαλήν κλίνη» .
Φοβερό!
Και βλέπεις πώς προσπαθούσαν να μιμηθούν τον Χριστό μέσα στις σπηλιές! Ενίωθαν την χαρμονή του Χριστού, διότι μιμούνταν τον Χριστό σε όλα.
Όλο το ενδιαφέρον τους ήταν εκεί. Οι Άγιοι Πατέρες έκαναν την έρημο πνευματική πολιτεία και σήμερα την κάνουμε κοσμική πολιτεία. Η εκκλησία του Χριστού φεύγει στην έρημο να σωθή, και εμείς την έρημο την κάνουμε κοσμική πολιτεία, για να σκανδαλισθούν οι άνθρωποι και να μη βοηθηθούν, και ακολούθως να μην έχουν από που να πιαστούν.
Αυτόν τον μεγάλο κίνδυνο βλέπω αυτά τα δύσκολα χρόνια που περνούμε. Ενώ πρέπει για έναν λόγο παραπάνω σήμερα να ζούμε πιο μοναχικά, για να έχουμε θεϊκές δυνάμεις, δυστυχώς αλλοιωνόμαστε από το κοσμικό πνεύμα και αποδυναμωνόμαστε.
Δηλαδή διώχνουμε το πνεύμα μας, και μένει το ψοφίμι μας.
Σήμερα υπάρχουν μοναχοί που ζουν εξωτερικά τον Μοναχισμό. Δεν καπνίζουν, ζουν αγνά, διαβάζουν Φιλοκαλία, μιλούν όλο από τους Πατέρες.
Όπως προδήλως στον κόσμο, όσοι δεν έλεγαν ψέματα, έκαναν τον σταυρό τους, πήγαιναν στην Εκκλησία καί, όταν μεγάλωσαν, προσεχαν λίγο το θέμα της ηθικής, νόμιζαν ότι αυτό ήταν όλο, ούτως γίνεται και σε μερικά Μοναστήρια και οι λαϊκοί έλκονται.
Αλλά, όταν τους γνωρίσουν, βλέπουν ότι δεν διαφέρουν από τους κοσμικούς, γιατί διατηρούν όλο το κοσμικό πνεύμα.
Αν κάπνιζαν, διάβαζαν εφημερίδες, μιλούσαν για πολιτικά, θα τους απέφευγαν σαν κοσμικούς και δεν θα βλαπτόταν ο Μοναχισμός.
Όταν ο μοναχός αποδυναμώνεται πνευματικά, με τί θα συγκινήση τον κοσμικό; Το οινόπνευμα, αν το αφήσουμε ανοιχτό το μπουκάλι, χάνη όλη την σπιρτάδα.
Ούτε τα μικρόβια σκοτώνει ούτε φλόγα μπορεί να βγάλει, αν το ανάψης. Και αν το βάλης στο καμινέτο, θα χαλάση και το λουμίνι.
Έτσι και ο μοναχός, αν δεν προσέξη, διώχνει την θεία Χάρη και έπειτα έχη μόνο το σχήμα. Είναι σαν το οινόπνευμα που έχασε την σπιρτάδα του. δεν μπορεί να καυτηριάση τον διάβολο. «Φως μοναχοίς Άγγελοι, φως κοσμικοίς μοναχοί» !
Ούτε φως είναι ύστερα. Το κοσμικό επίνοια ξέρετε πόσο καταστρέφει;
Αν φύγει αυτό το πνευματικό από τον Μοναχισμό, δεν μένει τίποτε.
Γιατί «άν το άλας μωρανθει» , δεν κάνη ούτε για βόλιτος. Ενώ τα σκουπίδια γίνονται πέλεθος, το αλάτι δεν γίνεται βουνιά. Αν το βάλεις στο φυτό, θα το κάψει.
Σήμερα είναι μία εποχή που πρέπει να λάμπει ο Μοναχισμός. Σ’ αυτήν την σαπίλα είναι που χρειάζεται το «αλάτι». Αν τα Μοναστήρια δεν έχουν κοσμικό επίνοια και έχουν πνευματική κατάσταση, αυτό θα είναι η μεγαλύτερη προσφορά τους στην κοινωνία. Δεν θα χρειάζεται ούτε να μιλούν ούτε να κάνουν τίποτε άλλο, επειδή θα μιλούν με την ζωή τους. Από αυτό έχη έλλειψη σήμερα ο κόσμος.
Είδατε και οι Καθολικοί που έφθασαν; Θυμάμαι πριν από χρόνια, όταν ήμουν στην Μονή Στομίου, στην Κόνιτσα, μου έφερε κάποιος ένα απόκομμα από μία εφημερίδα που έγραφε:
«Τριακόσιες καλογριές διαμαρτυρήθηκαν, διότι να μην παρακολουθήσουν ένα κινηματογραφικό έργο, διότι τα φορέματά τους να είναι μέχρι κάτω και όχι μέχρι το γόνατο».
Τόσο αγανάκτησα, όταν το διάβασα, που είπα: «Μά, γιατί να γίνετε καλόγριες φόρος πάντων;».
Και τελικά έγραφε ότι τα πέταξαν τα ράσα. Αν και τοιουτοτρόπως που σκέφτονταν, πεταμένα τα είχαν και από πρίν. Μία ορμή πάλι είδα μία καθολική καλόγρια που δεν διέφερε καθόλου από μία κοσμικιά.
Έκανε δήθεν έργο ιεραποστολικό και ήταν ολοσχερώς…, όπως μερικές πολύ κοσμικές κοπέλες. Να μην επιτρέψουμε να μπει και σ’ εμάς αυτό το πνεύμα το ευρωπαϊκό, να μη φθάσουμε και εμείς εκεί.
– Γέροντα, μου φαίνεται δύσκολο να πετάξω το κοσμικό διανόημα.
– Δεν είναι δύσκολο, εγρήγορση χρειάζεται. Να σκέφτεσαι συνέχεια αυτό που έλεγε ο Μέγας Αρσένιος: «Δι’ ό εξήλθες;…»
Εμείς ξεχνούμε διότι ήρθαμε στο Μοναστήρι. Λίγο-πολύ όλοι καλά ξεκινάνε, αλλά καλά δεν καταλήγουν, διότι ξεχνούν διότι πήγαν στο Μοναστήρι.
– Είπατε, Γέροντα, ότι το κοσμικό πνεύμα μπαίνη στον Μοναχισμό και χάνεται η πνευματική αντιμετώπιση. Θα διασωθή το σωστό πνεύμα του Μοναχισμού;
– Μία μπόρα είναι, δεν θα αφήση ο Θεός.
– Γέροντα, μου πέρασε ο λογισμός: «Υπάρχουν ακόμη συνοδίες που πορεύοναι πνευματικά;».
– Αυτό έλειπε ακόμα, να μην υπάρχουν. Τότε θα μας πήγαινε η Μητρόθεος συνδεία στην δεσμωτήριο… Υπάρχουν μοναχοί που ζουν πολύ πνευματικά, σιωπηλώς. Υπάρχουν ψυχές σε κάθε Μοναστήρι, σε κάθε Μητρόπολη κ.λπ. Οι μεμονωμένες ψυχές, αυτές είναι που συγκινούν τον Θεό και μας ανέχεται.