– Γνωρίζει, Γέροντα, ο διάβολος τι έχουμε στην καρδιά μας;
– Ακόμη αυτό έλειψε, να γνωρίζη και καρδιές! Μόνον ο Θεός είναι καρδιογνώστης και μόνο σε ανθρώπους του Θεού αποκαλύπτει ορισμένες φορές πάλι ο Θεός –γιά το καλό μας – τί έχουμε στις καρδιές μας. Το ταγκαλάκι γνωρίζει τις πονηριές και τις κακίες που φυτεύει στα δικά του όργανα, δεν ξέρει τους καλούς λογισμούς μας.
Μόνον εκ πείρας αντιλαμβάνεται μερικά, αλλά και σ’ αυτά, πέφτει έξω τις περισσότερες φορές. Και εάν δεν επιτρέψρι ο Θεός να τα καταλάβει και αυτά, πέφτει συνέχεια έξω σε όλα, διότι είναι γνοφερός ο σατανάς, ορατότης μηΔέν!!! Δεν ξέρει, ας υποθέσουμε, έναν καλό λογισμό δικό μου. Αν έχω κανέναν κακό λογισμό, εκείνον τον ξέρει, διατί ο ίδιος τον φυτεύει. Αν εγώ τώρα θέλω να πάω να κάνω κάπου μία καλοσύνη, να σώσω λ.χ. έναν άνθρωπο, ο εωσφόρος αυτό δεν το ξέρει.
Όταν εντούτοις εκείνος βάλει σε κάποιον έναν λογισμό και του πει: «Πήγαινε να σώσεις τον τάδε ανθρωπο», θα τον κεντήσει ταυτοχρόνως και στην φιλαυτία και γι’ αυτό τον ξέρει αυτόν τον λογισμό. Αλλά και με το ότι δέχεται ο άνθρωπος την εγωισμός, δίνει δικαίωμα στον πειρασμό. Είναι πολύ λεπτά τα πράγματα! Θυμάστε το περιστατικό με τον Αββά Μακάριο; Είχε συναντήσει μία κίνηση τον διάβολο….
που επέστρεφε από την πιο κοντινή Έρημο, όπου είχε πάη, για να πειράξει τους αδελφούς, ο οποίος του είπε: «Όλοι οι αδελφοί είναι πολύ αγριεμένοι μαζί μου εκτός από έναν που είναι φίλος μου και μου κάνει υπακοή καί, όταν με βλέπει, στρέφεται σαν ανέμη». «Ποιος αδελφός είναι αυτός;», τον ρώτησε ο Αββάς Μακάριος. «Θεόπεμπτος είναι το όνομα τού», του απάντησε εκείνος.
Πηγαίνει ο Όσιος και βρίσκει τον αδελφό. Με τρόπο τον κατάφερε να του αποκαλύψει τους λογισμούς του και τον βοήθησε. Όταν ξανασυνάντησε τον διάβολο, τον ρώτησε για τους αδελφούς και εκείνος του είπε: «Όλοι είναι πολύ αγριεμένοι μαζί μου. Και το χειρότερο, και αυτός που ήταν φίλος μου, δεν ξέρω πώς έγινε και άλλαξε και τώρα είναι ο πιο αγριεμένος από όλους».
Δεν ήξερε ότι πήγε ο Αββάς Μακάριος και τον έφερε τον αδελφό σε λογαριασμό, διότι ο Αββάς Μακάριος είχε κινηθει ταπεινά, από αφοσίωση, και δεν είχε δικαίωμα ο αντίχριστος στον λογισμό εκείνον. Αν υπερηφανευόταν ο Αββάς Μακάριος, θα εδίωχνε την Χάρη του Θεού, όποτε θα είχε δικαίωμα ο αρχέκακος.
Τότε θα το ήξερε, γιατί αυτός θα του είχε κεντήσει την εγωισμός.
– Αν πει έναν καλό λογισμό του ο άνθρωπος κάπου, μπορεί ο αρχέκακος να τον ακούσει και να τον πειράξη μετά;
– Πώς να τον ακούσει , αφού δεν έχη «διαβολο»; Άμα ωστόσο τον πή, για να υπερηφανευθει, θα μπή στην μέση ο πειρασμός. Αν ήγουν υπάρχει μία προδιάθεση υπερηφανείας και λέη υπερήφανα κανείς: «Θα πάω να τον σώσω αυτόν», μπαίνει ο εωσφόρος ενδιάμεσος και τότε αυτό το ξέρει. Ενώ, αν κινειται ταπεινά, από προσήλωση, δεν το ξέρει. Χρειάζεται προσοχή. Είναι πολύ λεπτά τα πράματα.
Γι’ αυτό λένε οι Πατέρες ότι η πνευματική ζωή είναι «επιστήμη επιστημών».
– Πώς συμβαίνει εντούτοις, Γέροντα, ένας μάγος να πει για τρεις κοπέλες ότι η μία θα αποκατασταθει, η άλλη θα ατυχήσει και η άλλη θα μείνει ανύπανδρη, και να γίνει έτσι;
– Ο εωσφόρος έχη πείρα. Όπως π.χ. Ένας μηχανικός, όταν δη ένα σπίτι που κινδυνεύει να πέση, είναι σε χώρος να πει πόσο θα κρατήση κ.λπ., αύτως και αυτός βλέπη κάποιον πώς βαδίζει και με την πείρα που έχη, λέει πώς θα καταλήξη.
Ο αντίχριστος δεν έχει εξυπνάδα, είναι πολύ κουτός. Είναι όλος ένα μπέρδεμα, άκρη δεν του βρίσκεις. Κάνει και εξυπνάδες και χαζομάρες. Τα τερτίπια του είναι χοντρά. Ο Θεός οικονόμησε ούτως, για να τον καταλαβαίνουμε. Πρέπει να είναι κανείς πολύ σκοτισμένος από εγωισμός, για να μην τον καταλαβαίνει. Όταν έχουμε ταπείνωση, φωτίζεται ο άνθρωπος και συγγενεύει με τον Θεό.